Forteljing av Knut K. Homme

Eg skal normalisere dei tre første avsnitta av ”Forteljing av Knut K. Homme” og beskrive valledialekten ved hjelp av måltrekka vi har vore igjennom.

Maten er ikkje så viktig når ein er mett og kasta noko av ho, men når ein er svolten og ikkje kaster matbiten, då er dét det viktigaste i verda for oss. Nokon gonger er vi i butikken og vel oss mat frå stappfulle hyller, og de fleste tenkjer vel mindre på kven som skaffar maten, kva det krev av arbeid og andre innsatsfaktorar.

Men vi skal ikkje så langt tilbake i tid før en kvar skaffa maten sin sjølv, i alle fall på bygda. Og då var høsten avgjerande for den lange vinteren. Hverdagsmaten var brød og grøt, brød og grøt. Men til jul lot de ha noko godt, noko spesielt. Og då drog mange til sjøs etter julefisk, dersom de ikkje har vore på bekken og fanget fisken ennå.

Julefisken skulle helst vere stor og raud, og då måtte man på høgfjellet. Før jul har folk trolig god tid, og då kunne man vere borte nokon dager. Bodene var kalde og dagene korte, så man måtte kle seg godt og dytte seg med ullteppe og fyre eller sengeteppe om nettene. Med elgskinn flak på dei bygde veggene, fulle av navn, var det fortalt mange forteljinger – dei lange kveldene.

Valledialekten har ikkje tjukk L. Infinitivsendinga er kløyvd infinitiv, altså a- og e-endingar. Dømer på dette er ”kunna” og ”vère”. Det finnes ikkje palatalisering og bløde konsonantar. Dei personlege pronomen er mi i første person fleirtal. Knut K. Homme bruker nektingsadverbet inkje i stadet for ikkje. Ut i frå måltrekka trur eg valledialekten plasseras under hovudområdet Vestnorsk.

Kilder
”Forteljing av Knut K. Homme” 13.12.1989
http://www.vallemal.no/main.jsp
Spenn, Norsk for studieforberedende utdanningsprogram VG 3, Cappelen Damm 2008